Kilka tysięcy lat temu ktoś zobaczył kawałek niezbyt pięknego grzyba na podgniłym drzewie i pomyślał: a może… mi pomoże? Zapewne uprościłam tę historię, ale ktoś miał rację – pomógł.
I tak grzyb reishi, może nie jest za piękny, ale za to bardzo użyteczny w medycynie wschodniej do dziś. Reishi możesz łykać, pić, a nawet się nim smarować i… myć zęby. Tylko, czy to coś naprawdę daje? Sprawdziłam, co mówią badania naukowe i eksperci.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym są grzyby z rodzaju reishi.
- Jakie mają właściwości.
- Jak wybrać najlepsze produkty z reishi.
- Kto, ile i jak długo może stosować reishi.
Zobacz cenę
Zobacz też:
- Adaptogeny
- Kordyceps
- Lion’s Mane
- Cordyceps
- Soplówka jeżowata
- Ashwagandha
- Maczużnik
- Kofeina
- Żeń-szeń indyjski
Grzyb reishi – co to jest?
Reishi to gatunek grzybów z rodziny lakownicowatych. Znane są także jako lakownica żółtawa (łac. Ganoderma lucidum) i lingzhi (z chińskiego „boski grzyb”). Występuje sześć odmian tych grzybów: czerwona, biała, niebieska, żółta, czarna i fioletowa. Najlepiej przebadana i prawdopodobnie najcenniejsza dla zdrowia jest odmiana czerwona.
Reishi rośnie na każdym kontynencie (za wyjątkiem Antarktydy). W Polsce jest bardzo rzadki i znajduje się na liście gatunków potencjalnie zagrożonych. Najlepsze warunki dla tego grzyba to wysoka wilgotność i temperatura. W naturze reishi rośnie na drzewach (często gnijących), na których może skolonizować drewno i wytwarzać grzybnię.
Japońska nazwa reishi to mannetake, co oznacza „grzyby 10 000 lat”, a koreańska nazwa to yeongji, co można przetłumaczyć jako „boski grzyb”.
Reishi zawiera cenne składniki takie jak:
- magnez,
- cynk,
- mangan,
- miedź,
- german,
- witaminy z grupy B,
- aminokwasy,
- związki polisacharydowe, np. alfa- i betaglukany, kumaryna i alkaloidy,
- komponenty steroidwe, np. kwas ganoderowy.
Właściwości tych substancji powodują, że reishi może pozytywnie wpływać na zdrowie i samopoczucie. Ten grzyb jest adaptogenem, czyli posiada właściwości wpływające na stabilizację procesów fizjologicznych i promowania homeostazy organizmu.
Czy reishi jest halucynogenny?
Nie, grzyby z gatunki reishi nie są halucynogenne, ponieważ nie zawierają substancji psychoaktywnych.
Boski grzyb
Reishi są stosowane w medycynie wschodniej od kilku tysięcy lat. Wierzono, że ten rodzaj grzyba posiada magiczne właściwości. Przypisywano mu sukces, dobre samopoczucie, boską moc i długowieczność.
Każdy władca chciał mieć reishi u siebie w skarbnicy, a poeci pisali poematy na jego temat. Z reishi do tej pory tworzy się talizmany w Azji, które mają chronić przed chorobami.
Reishi – właściwości
Grzyb reishi ma właściwości adaptogenne, czyli może redukować negatywne skutki stresu i niekorzystnych warunków zewnętrznych na organizm. Może też pozytywnie wpływać na odporność, zmniejszać zmęczenie i poprawiać zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Wykazuje również antyoksydacyjne działanie.
Niestety mimo tego, że reishi jest stosowany od tysięcy lat w medycynie wschodniej, nie możemy mówić, że ten grzyb ma prozdrowotne właściwości dla człowieka. Istnieje za mało badań naukowych z udziałem ludzi, aby potwierdzić te założenia.
Badań nie ma zbyt wiele, są różnej jakości, niekiedy są sprzed dekady, a niektóre zostały przeprowadzone na zwierzętach – miej to na uwadze, czytając o reishi.
Reishi potencjalnie:
Wspiera odporność
Czy reishi wyprze klasyczne mleko z miodem i czosnkiem na odporność? Badania na próbkach wykazały, że reishi może wpływać na geny w białych krwinkach, które są ważnymi składowymi układu odpornościowego. Naukowcy sprawdzili pod mikroskopem, że niektóre formy tego grzyba mogą zmieniać w nich szlaki zapalne.
W badaniu z 2006 roku 47 pacjentów z rakiem jelita grubego przez trzy miesiące przyjmowało 5,4 g ekstraktu z reishi dziennie. Wyniki wykazały, że grzyb może zwiększać liczbę białych krwinek u chorych.
W innym badaniu z 2007 roku grzyb poprawił funkcjonowanie limfocytów u 40 futbolistów narażonych na stresujące warunki. Limfocyty również pomagają zwalczać infekcje i są ważnym elementem tarczy odpornościowej organizmu.
Potrzebne są jednak dalsze badania, ponieważ niektóre dotychczasowe prace nie wykazały wpływu ekstraktu z reishi na funkcje odpornościowe lub stany zapalne. No i reishi nie pokona w smaku mleka z miodem i czosnkiem.
Zmniejsza zmęczenie i poprawia nastrój
W jednym z badań z 2005 roku zbadano wpływ reishi na redukcję zmęczenia u 132 osób z neurastenią. To zaburzenie nerwicowe, objawiające się ciągłym uczuciem zmęczenia, nerwowością, zawrotami i bólami głowy i drażliwością.
Przez osiem tygodni pacjenci podzieleni na dwie grupy przyjmowali trzy razy dziennie 1800 mg ekstraktu z reishi lub placebo. Grupa spożywająca grzyb zgłosiła zmniejszenie uczucia zmęczenia i poprawę samopoczucia po dwóch miesiącach spożywania.
Inne badanie z 2012 roku przeprowadzone na pacjentach z nowotworem piersi wykazało, że przyjmowanie proszku z reishi zmniejszyło zmęczenie, niepokój i depresję oraz poprawiło jakość życia po czterech tygodniach stosowania.
Reishi mogą być obiecujące dla osób zmagających się z pewnymi chorobami, ale nie jest jasne, czy ich spożywanie przynosi korzyści zdrowym osobom.
Wykazuje przeciwnowotworowy potencjał
Kilka badań in vitro przeprowadzonych w latach 2020–2022 wykazało, że reishi może prowadzić do śmierci komórek nowotworowych.
Jeden z przeglądów badań wykazał, że grzyb może przynieść korzyści dla zdrowia i samopoczucia pacjentom chorym na raka, gdy jest stosowany równolegle z tradycyjnym leczeniem, zwiększając aktywność białych krwinek i poprawiając jakość życia.
Reishi jest w stanie aktywować komórki NK (ang. Natural Killer) „naturalnych zabójców”, które są ważnymi składowymi odporności, zwiększając ich aktywność i zdolność organizmu do zwalczania nowotworów. Spożywanie reishi może zmniejszać szanse na przerzuty, czyli rozprzestrzenianie się raka do innej części ciała.
Działa antyoksydacyjnie
Antyoksydanty to cząsteczki, które chronią komórki przed szkodliwym stresem oksydacyjnym, zapobiegają rozwojowi chorób i opóźniają procesy starzenia organizmu. Reishi mogą wspierać ich korzystne dla zdrowia działanie.
Wspiera układ sercowo-naczyniowy
Badania wykazują, że reishi może:
- obniżyć stężenie cukru we krwi,
- podnieść stężenie HDL – „dobrego” cholesterolu,
- obniżyć stężenie trójglicerydów.
Potencjał grzyba w tym aspekcie został potwierdzony zarówno u osób z prawidłowym jak i z niezdrowym stężeniem cukrów we krwi.
Inne badania na zwierzętach i ludziach również sugerują, że niektóre związki występujące w grzybie reishi mogą obniżać stężenie cukru we krwi.
Są jednak badania, które nie wykazały wpływu spożywania reishi na stężenie cholesterolu, trójglicerydów lub cukru we krwi. Czy Ci pomoże? Musisz przekonać się sam – najlepiej zbadaj krew przed i po spożywaniu reishi.
Wspomaga zdrowie skóry
Na rynku są dostępne kosmetyki z reishi – odżywki i szampony do włosów, kremy czy balsamy. Kilka badań wykazało, że stosowanie tych kosmetyków może wpływać nawilżająco, przeciwstarzeniowo, wspierać regenerację skóry i ją rozjaśniać.
Reishi jest także składnikiem odżywek i szamponów do włosów, ser i kremów do twarzy, a nawet… past do zębów. Przypisuje mu się właściwości przeciwstarzeniowe, łagodzące oraz wiążące wodę w skórze.
Inne potencjalne korzyści
Reishi wykazuje potencjał by:
- hamować rozwój bakterii gram-dodatnich i gram-ujemnych,
- chronić wątrobę,
- działać przeciwgrzybicznie i przeciwwirusowo,
- wspierać regenerację mięśni po intensywnym wysiłku,
- działać przeciwzapalnie.
To wnioski z pojedynczych badań lub z badań z udziałem zwierząt, więc należy do nich podchodzić ostrożnie.
A w Chinach…
Reishi jest oficjalnie zatwierdzony do leczenia zawrotów głowy, bezsenności, kołatania serca, duszności, kaszlu i astmy.
Reishi – dawkowanie
Dawkowanie reishi jest uzależnione od celu stosowania i zazwyczaj wynosi 1,4–5,2 g ekstraktu dziennie. Od 3 g wzwyż warto rozłożyć spożywanie na 2 lub 3 porcje w ciągu dnia. Bezpieczny czas stosowania to 4 tygodnie, po czym zaleca się zrobić przerwę na 1–2 tygodnie.
Jak długo stosować grzybek reishi?
Grzybek reishi najbezpieczniej przyjmować przez4 tygodnie, po czym przerwać spożywanie na 1–2 tygodnie. Badania naukowe z reishi trwały zazwyczaj od 2 do 12 tygodni, ale skutki długotrwałego przyjmowania reishi nie zostały jeszcze dokładnie poznane.
Jakie reishi kupić?
Produkty z reishi są dostępne w różnych formach, takich jak proszki, suplementy diety, kawa i herbata. Są wytwarzane z różnych części grzyba, w tym grzybni, zarodników i owocników. Najlepszym wyborem będzie standaryzowany ekstrakt, najlepiej z podanym DER (ang. Drug Extract Ratio).
Ekstrakt jest odwodnionym proszkiem grzybowym, co czyni go około 10 razy silniejszym niż surowy grzyb. Oznacza to, że 5 g ekstraktu działa jak 50 g całego grzyba.
74% produktów z reishi w USA… to siano
W badaniu z 2016 roku w USA przeprowadzonym we współpracy z US Pharmacopeia (USP), która ustanawia standardy dla farmaceutyków, składników żywności i suplementów diety przetestowano 19 różnych suplementów diety z reishi.
Porównano bioaktywne składniki znalezione w każdym produkcie z tymi, które występują w samym grzybie reishi. Wyniki badania wykazały, że tylko 5 z 19 próbek (26%) faktycznie zawierało to, co deklarowano na etykiecie produktu z reishi.
Jak jest w Polsce? Niestety nie ma takich badań, więc tym bardziej wybieraj ekstrakty zamiast sproszkowanych grzybów. Zwracaj też uwagę na DER – nawet jeśli jest nie za wysoki, to jednak podanie tej informacji przez producenta to duży plus.
Standaryzowany ekstrakt
REISHI, grzyb Lakownica żółtawa
5.0
- Składniki aktywne:ekstrakt z owocników Reishi – lakownicy żółtawej
- Forma:proszek
- Opakowanie:30 g
- Porcja:1 miarka 3 razy dziennie
- Wystarczy na:60 dni
Sprawdź cenęSprawdź cenę
Opis produktu
Po dniu pełnym wyzwań Reishi doskonale sprawdzi się jako relaksujący, wieczorny tonik. Świetnie komponuje się z gorącym kakao lub herbatą.
Reishi posiada szerokie spektrum korzystnych dla zdrowia i samopoczucia witamin, minerałów, polisacharydów, w tym beta-D-glukany, nukleotydy, triterpeny, w tym kwasy ganoderowe (A-G), sterole, mleczany, glikoproteiny.
Lion’s Mane jest jednym z najważniejszych grzybów używanych od wieków na dalekim Wschodzie.Ceniony jest za właściwości prozdrowotne, w tym wsparcie układu krążenia, obniżenie poziomu cholesterolu i zachowanie odpowiedniej odporność organizmu.
Plusy i minusy
Plusy
- Wysokiej jakości standaryzowany ekstrakt 10:1 w skoncentrowanej formie.
- Brak zbędnych dodatków oraz wypełniaczy
- Podwójna ekstrakcja (ekstrakt wodno-alkoholowy) dla jak najlepszej jakości.
- Zmielony na drobny pyłek, dzięki czemu doskonale się rozpuszcza i nie osiada na zębach.
Minusy
- Nie każdemu będzie odpowiadać smak – musisz sprawdzić „na sobie”.
Dodatkowe informacje
Gorzki smak Reishi związany jest z obecnością triterpenów, grupy związków aromatycznych występujących w tym gatunku grzyba.
Powstają podczas fazy wzrostowej owocników w kontakcie z drzewem, na którym wyrastają. Jeśli ekstrakt nie posiada gorzkiego smaku, oznacza to słabą jakość surowca i brak triterpenów.
Opinia użytkownika
Uwielbiam Reishi w połączeniu z herbatą. Według mnie to idealny napój na wieczór. Wspaniale tonizuje, uspokaja, wycisza… Czyni sen niezwykle regenerującym. Gorąco polecam!
Kakaowy napój 2.0
Mushroom cacao elixir
4.9
- Składniki aktywne:reishi, magnez, kozłek lekarski, cynamon cejloński, kardamon
- Forma:proszek
- Opakowanie:12 saszetek
- Porcja:1 saszetka dziennie
- Wystarczy na:12 dni
Sprawdź cenę
Opis produktu
Naturalne odprężenie, relaks i wyciszenie w jednym kubku. Konkurencja dla ciepłegokakałka od mamy. Napój wspomaga dobre samopoczucie psychiczne w przypadku napięcia i stresu oraz przyczynia się do optymalnego odprężenia. Jego kompleksowy skład sprzyja relaksacji układu nerwowego oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych.
Mushroom Cacao najlepiej sprawdzi się dla osób potrzebujących złagodzenia objawów stresu i wyciszenia emocji. Polecany jest dla osób, które chcą ułatwić sobie wieczorne odprężenie i utrzymanie naturalnego snu.
Plusy i minusy
Plusy
- Producent podał standaryzację i DER (Drug Extract Ratio) ekstraktów roślinnych – wiesz co, jakiej jakości i ile pijesz.
- Bez dodatku cukru – substancjami słodzącymi są bezkaloryczny erytrol i glikozydy stewiolowe.
Minusy
- Opakowanie zawiera tylko 12 saszetek.
Dodatkowe informacje
Keto-friendly.
Odpowiedni dla wegan i wegetarian.
Polecany do picia z mlekiem lub napojem roślinnym.
Opinia użytkownika
Przepyszne kakao, którego ewidentnie brakowało na rynku! Super się rozpuszcza i wyśmienicie smakuje. Idealny, delikatny poziom słodyczy, który tak bardzo doceniłam zmęczona już przesłodzonym kakao dostępnym w sklepach. Korzenne przyprawy czynią je niezbędnym napojem jesiennym i zimowym, chociaż po spróbowaniu nietrudno się zakochać i pić je cały rok.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania do stosowania reishi to:
- ciąża,
- laktacja,
- wiek poniżej 18. lat,
- stosowanie immunosupresantów lub antykoagulantów,
- planowana operacja lub okres rekonwalescencji,
- choroby układu sercowo-naczyniowego, np. nadciśnienie.
Skutki uboczne
Skutki uboczne przyjmowania reishi:
- zaburzenia ze strony układu pokarmowego (biegunka, niestrawność, nudności),
- bóle i zawroty głowy,
- wysypka,
- swędzenie skóry.
Działania niepożądane zazwyczaj występują przy nadmiernym i zbyt długim stosowaniu preparatów z reishi. Powinny ustąpić po odstawieniu grzybów. Pamiętaj, że po 4 tygodniach od spożywania tego grzyba warto zrobić 1–2 tygodnie przerwy.
Niektóre badania naukowe wykazały, że osoby przyjmujące grzyby reishi przez cztery miesiące były dwukrotnie bardziej narażone na skutki uboczne, niż osoby przyjmujące placebo.
Czy reishi szkodzi wątrobie?
Niektóre badania naukowe wykazały, że przyjmowanie ekstraktu z grzyba reishi przez cztery tygodnie nie miało żadnego szkodliwego wpływu na wątrobę lub nerki u zdrowych osób dorosłych.
Z drugiej strony w innych badaniach uczestnicy doznali problemów z pracą wątroby po przyjmowaniu reishi. Ponieważ w grę wchodziły inne czynniki, trudno określić, czy sam grzyb był odpowiedzialny za zaobserwowane uszkodzenie wątroby.
Zachowaj ostrożność – jeśli masz problemy z wątrobą, przed spożyciem preparatów z reishi skonsultuj się z lekarzem.
Zobacz też:
- Wątroba
- Stłuszczona wątroba
- Próby wątrobowe
Reishi – opinie lekarzy
Opinie lekarzy na temat reishi są skrajne. Podczas gdy w Chinach na porządku dziennym przepisuje się reishi do leczenia w szpitalach, w Polsce lekarze raczej podchodzą do niego z dystansem.
Podczas szukania informacji o reishi znalazłam wiele zdesperowanych osób, które „zawiódł NFZ” i „muszą sobie same pomóc”. Niestety osoby te często porzucają konwencjonalne leczenie i stawiają na niepotwierdzone naukowo sposoby leczenia. A nieuczciwi producenci suplementów korzystają na tej desperacji, pisząc o przeciwrakowym potencjale cudownego reishi.
Jak to jest, że w „Chinach biorą, a w Polsce się bronią?” Zapytałam o opinię doktora nauk medycznych Witolda Tomaszewskiego.
A co mówią „grzybiarze”?
Osobiście znam fanów grzybów adaptogennych i przejrzałam różne fora oraz grupy tematyczne. Jak zawsze – są dwie strony medalu (a w sumie grzyba). Jakie doświadczenie z reishi mają inni?
„Lubię pić kawy i czekolady z reishi zimą. Piję je w sezonie od kilku lat i mniej choruję. Lepiej znoszę szybko nadchodzącą ciemnicę za oknem i pogoda tak nie dobija jak kiedyś”.
„Uwielbiam reishi, bo poprawia mi samopoczucie i smakowicie podkręca mi różne napoje. Uwielbiam ten specyficzny smak!”.
„Nie tylko piję reishi, ale i kupuję naturalne kosmetyki z nim, np. krem fajnie nawilżył mi skórę. Mam też pastę do zębów i serum do twarzy. Mówią, że oszalałam, ale ja … zgrzybiałam!”.
„Nie działa. Piłem dwa tygodnie i nic się nie zadziało, a brałem ze względu na przemęczenie, stres i słaby sen. Jak dla mnie placebo”.
„Nie wiem, jak można to pić, ohydny posmak jakbym pił ziemię z wodą”.
I na koniec mój faworyt:
„Co wy gadacie, tylko POLSKA PIECZARKA, a nie jakieś wymysły!!!”
Podsumowanie
- Reishi to rodzaj adaptogennych grzybów, które wykazują potencjał do wspierania zdrowia i samopoczucia.
- Są stosowane w medycynie wschodniej od kilku tysięcy lat, a w Chinach reishi jest oficjalnie zatwierdzony jako lek na różne choroby.
- Badania nad reishi wykazują, że grzyb ten może wspierać odporność, pozytywnie wpływać na nastrój, redukować zmęczenie i wspomagać prace układu sercowo–naczyniowego. Jest także antyoksydantem i może poprawiać kondycję skóry.
- Zaleca się stosowanie 1,4–5,2 g ekstraktu dziennie przez 4 tygodnie, a następnie należy zrobić przerwę na 1–2 tygodnie.
- Przeciwwskazania do stosowania reishi to ciąża, laktacja, niepełnoletniość, stosowanie leków wpływających na krzepnięcie krwi i immunosupresantów oraz planowane zabiegi.
- Skutki uboczne zazwyczaj występują z powodu nadmiernego spożywania lub alergii.
FAQ
Czy można przedawkować grzyby reishi?
Zbyt wysokie spożycie reishi oraz długi czas jego przyjmowania może negatywnie wpłynąć na zdrowie. Przy nadmiernych ilościach pojawiają się nieprzyjemne skutki uboczne oraz może to doprowadzić nawet do uszkodzeń wątroby.
Dlaczego dzieci nie mogą spożywać reishi?
Nie ma wystarczającej liczby badań, które potwierdziłyby bezpieczeństwo i skuteczność stosowania reishi u osób poniżej 18 roku życia. Zdecydowanie zaleca się skonsultowanie się z lekarzem pediatrą lub specjalistą ds. żywienia dziecięcego przed wprowadzaniem jakichkolwiek suplementów diety, zarówno dla dzieci, jak i młodzieży poniżej 18. roku życia.
Jaki jest najzdrowszy grzyb na świecie?
Nie ma jednego, najzdrowszego grzyba na świecie, ponieważ wiele z nich wykazuje korzystne dla zdrowia właściwości. Polecane grzyby, które pozytywnie wpływają na zdrowie to boczniaki, borowiki szlachetne, pieczarki, kurki, reishi, czarne trufle i maitake.
Czy można hodować reishi?
Tak, grzyby reishi można hodować w warunkach sztucznych, jest to legalne. Istnieje wiele metod na uprawę reishi, w tym stosowanie sklejki, słomy, substratów drzewnych, itp. W Internecie można znaleźć wiele tutoriali i poradników, które pomogą w rozpoczęciu hodowli.
Czy reishi odchudza?
Nie, reishi nie odchudza. Nie ma dowodów naukowych, które sugerowałyby, że grzyb reishi zmniejsza wagę lub wspiera jej utratę. Jednak niektóre badania sugerują, że reishi może pośrednio wpływać na wagę poprzez poprawę niektórych wskaźników zdrowotnych związanych z utratą wagi, takie jak obniżenie stężenia cholesterolu we krwi.
Jak wyglądają grzyby reishi?
Grzyby reishi posiadają tarczowaty kształt, a ich kapelusze mogą osiągać średnicę do 20 cm. Ich powierzchnia jest charakterystyczne błyszcząca, jakby była lakierowana. Występują w kilku odmianach kolorystycznych.
Czy reishi można jeść na surowo?
Nie zaleca się jedzenia reishi na surowo. W takiej formie jest trudny do strawienia i może być gorzki w smaku. Aby skorzystać z jego korzyści zdrowotnych, zaleca się poddanie go odpowiedniej obróbce przed spożyciem lub przyjmowanie go z preparatów.
Źródła
Zobacz wszystkie
Ali, S. S., Ahsan, H., Zia, M. K., Siddiqui, T., & Khan, F. H. (2020). Understanding oxidants and antioxidants: Classical team with new players. Journal of Food Biochemistry, 44(3), e13145. https://doi.org/10.1111/jfbc.13145
Bhola, P., & Chaturvedi, S. K. (2020). Neurasthenia: Tracing the journey of a protean malady. International Review of Psychiatry (Abingdon, England), 32(5–6), 491–499. https://doi.org/10.1080/09540261.2020.1758638
Chen, X., Hu, Z.-P., Yang, X.-X., Huang, M., Gao, Y., Tang, W., Chan, S. Y., Dai, X., Ye, J., Ho, P. C.-L., Duan, W., Yang, H.-Y., Zhu, Y.-Z., & Zhou, S.-F. (2006). Monitoring of immune responses to a herbal immuno-modulator in patients with advanced colorectal cancer. International Immunopharmacology, 6(3), 499–508. https://doi.org/10.1016/j.intimp.2005.08.026
Cheng, C.-H., Leung, A. Y., & Chen, C.-F. (2010). The effects of two different ganoderma species (Lingzhi) on gene expression in human monocytic THP-1 cells. Nutrition and Cancer, 62(5), 648–658. https://doi.org/10.1080/01635581003605516
Chu, T. T. W., Benzie, I. F. F., Lam, C. W. K., Fok, B. S. P., Lee, K. K. C., & Tomlinson, B. (2012). Study of potential cardioprotective effects of Ganoderma lucidum (Lingzhi): Results of a controlled human intervention trial. The British Journal of Nutrition, 107(7), 1017–1027. https://doi.org/10.1017/S0007114511003795
El Sheikha, A. F. (2022). Nutritional Profile and Health Benefits of Ganoderma lucidum „Lingzhi, Reishi, or Mannentake” as Functional Foods: Current Scenario and Future Perspectives. Foods (Basel, Switzerland), 11(7), 1030. https://doi.org/10.3390/foods11071030
Gao, Y., Zhou, S., Jiang, W., Huang, M., & Dai, X. (2003). Effects of ganopoly (a Ganoderma lucidum polysaccharide extract) on the immune functions in advanced-stage cancer patients. Immunological Investigations, 32(3), 201–215. https://doi.org/10.1081/imm-120022979
Hormozi, M., Ghoreishi, S., & Baharvand, P. (2019). Astaxanthin induces apoptosis and increases activity of antioxidant enzymes in LS-180 cells. Artificial Cells, Nanomedicine, and Biotechnology, 47(1), 891–895. https://doi.org/10.1080/21691401.2019.1580286
Jiao, C., Chen, W., Tan, X., Liang, H., Li, J., Yun, H., He, C., Chen, J., Ma, X., Xie, Y., & Yang, B. B. (2020). Ganoderma lucidum spore oil induces apoptosis of breast cancer cells in vitro and in vivo by activating caspase-3 and caspase-9. Journal of Ethnopharmacology, 247, 112256. https://doi.org/10.1016/j.jep.2019.112256
Jin, H., Song, C., Zhao, Z., & Zhou, G. (2020). Ganoderma Lucidum Polysaccharide, an Extract from Ganoderma Lucidum, Exerts Suppressive Effect on Cervical Cancer Cell Malignancy through Mitigating Epithelial-Mesenchymal and JAK/STAT5 Signaling Pathway. Pharmacology, 105(7–8), 461–470. https://doi.org/10.1159/000505461
Jin, X., Ruiz Beguerie, J., Sze, D. M.-Y., & Chan, G. C. F. (2016). Ganoderma lucidum (Reishi mushroom) for cancer treatment. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 4(4), CD007731. https://doi.org/10.1002/14651858.CD007731.pub3
Liu, Q., & Tie, L. (2019). Preventive and Therapeutic Effect of Ganoderma (Lingzhi) on Diabetes. Advances in Experimental Medicine and Biology, 1182, 201–215. https://doi.org/10.1007/978-981-32-9421-9_8
Pan, R., Lou, J., & Wei, L. (2021). Significant effects of Ganoderma lucidum polysaccharide on lipid metabolism in diabetes may be associated with the activation of the FAM3C-HSF1-CAM signaling pathway. Experimental and Therapeutic Medicine, 22(2), 820. https://doi.org/10.3892/etm.2021.10252
Pascale, C., Sirbu, R., & Cadar, E. (2023). Therapeutical Properties of Bioactive Compounds Extracted from Species on Acute and Chronic Diseases. European Journal of Natural Sciences and Medicine, 6(1), 75–88. https://doi.org/10.2478/ejnsm-2023-0008
Rani, P., Lal, M. R., Maheshwari, U., & Krishnan, S. (2015). Antioxidant Potential of Lingzhi or Reishi Medicinal Mushroom, Ganoderma lucidum (Higher Basidiomycetes) Cultivated on Artocarpus heterophyllus Sawdust Substrate in India. International Journal of Medicinal Mushrooms, 17(12), 1171–1177. https://doi.org/10.1615/intjmedmushrooms.v17.i12.70
Roy, S., Jahan, M. A. A., Das, K. K., Munshi, S. K., & Noor, R. (2015). Artificial Cultivation of Ganoderma lucidum (Reishi Medicinal Mushroom) Using Different Sawdusts as Substrates. American Journal of BioScience, 3(5), Article 5. https://doi.org/10.11648/j.ajbio.20150305.13
Sauls, R. S., McCausland, C., & Taylor, B. N. (2023). Histology, T-Cell Lymphocyte. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK535433/
Siwulski, M., Sobieralski, K., Golak-Siwulska, I., Sokół, S., & Sękara, A. (2015). (Curt.: Fr.) Karst. – health-promoting properties. A review. Herba Polonica, 61(3), 105–118. https://doi.org/10.1515/hepo-2015-0026
Suárez-Arroyo, I. J., Acevedo-Díaz, A., Ríos-Fuller, T. J., Ortiz-Soto, G., Vallejo-Calzada, R., Reyes-Chea, J., Maldonado-Martínez, G., Schneider, R. J., & Martínez-Montemayor, M. M. (2022). Ganoderma lucidum enhances carboplatin chemotherapy effect by inhibiting the DNA damage response pathway and stemness. American Journal of Cancer Research, 12(3), 1282–1294.
Wachtel-Galor, S., Tomlinson, B., & Benzie, I. F. F. (2004). Ganoderma lucidum („Lingzhi”), a Chinese medicinal mushroom: Biomarker responses in a controlled human supplementation study. The British Journal of Nutrition, 91(2), 263–269. https://doi.org/10.1079/BJN20041039
Wachtel-Galor, S., Yuen, J., Buswell, J. A., & Benzie, I. F. F. (2011). Ganoderma lucidum (Lingzhi or Reishi): A Medicinal Mushroom. W I. F. F. Benzie & S. Wachtel-Galor (Red.), Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects (2nd wyd.). CRC Press/Taylor & Francis. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92757/
Wang, X., & Lin, Z. (2019). Immunomodulating Effect of Ganoderma (Lingzhi) and Possible Mechanism. Advances in Experimental Medicine and Biology, 1182, 1–37. https://doi.org/10.1007/978-981-32-9421-9_1
Wu, D.-T., Deng, Y., Chen, L.-X., Zhao, J., Bzhelyansky, A., & Li, S.-P. (2017). Evaluation on quality consistency of Ganoderma lucidum dietary supplements collected in the United States. Scientific Reports, 7(1), Article 1. https://doi.org/10.1038/s41598-017-06336-3
Zhang, Y., Lin, Z., Hu, Y., & Wang, F. (2008). Effect of Ganoderma lucidum capsules on T lymphocyte subsets in football players on „living high-training low”. British Journal of Sports Medicine, 42(10), 819–822. https://doi.org/10.1136/bjsm.2007.038620
Zhao, H., Zhang, Q., Zhao, L., Huang, X., Wang, J., & Kang, X. (2012). Spore Powder of Ganoderma lucidum Improves Cancer-Related Fatigue in Breast Cancer Patients Undergoing Endocrine Therapy: A Pilot Clinical Trial. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine: ECAM, 2012, 809614. https://doi.org/10.1155/2012/809614